คุกขี้ไก่เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น สร้างเมื่อปี พ.ศ.2436 ชั้นบนเดิมเป็นพื้นไม้ ตัวอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างด้านละ 4 เมตรและสูง 7 เมตร มีประตู 1 ประตู มีช่องหน้าต่างสูงแคบเรียงทั้ง 4 ด้าน (ซึ่งคล้ายช่องสำหรับเล็งปืน จึงสันนิษฐานว่า เดิมเป็นป้อมปืนมาก่อน) ต่อมาฝรั่งเศสใช้เป็นที่คุมขังนักโทษ โดยเลี้ยงไก่ไว้ชั้นบนเพื่อให้ไก่ถ่ายมูลรดศีรษะนักโทษที่ต่อต้านฝรั่งเศส

แต่เดิม คุกขี้ไก่เคยมีคูน้ำล้อมรอบ 3 ด้าน แต่ถูกน้ำเซาะผนังพังลงมา 1 ด้าน ภายหลังมีการบูรณะเมื่อปี พ.ศ.2515

จำได้ว่า ได้ยินชื่อ“คุกขี้ไก่”ครั้งแรก ก็ตอนเรียนวิชาสังคม ตอนนั้นก็พอรู้ว่า"สร้างไว้เพื่อขังนักโทษ แล้วมีขี้ไก่หล่นใส่หัว" ช่างคิดค้นไอเดียในการลงโทษจริงๆ แต่นักประวัติศาสตร์บางคนก็แย้งว่า คุกขี้ไก่น่าจะเป็นป้อมสังเกตการณ์ที่สร้างคู่กับตึกแดงมากกว่า
บน – คุกขี้ไก่อยู่ติดถนนเลย ยืนบนถนนก็เห็นภาพตามนี้แล้ว บรรยากาศสะอาดตาและเรียบร้อย ผิดจากเรื่องราวในวันวาน (จากภาพ คุกขี้ไก่และตึกแดงอยู่ไม่ห่างกัน เรายืนบนถนนหน้าคุกขี้ไก่ แล้วหันไปทางซ้ายมือ ก็เห็นตึกแดงแล้ว)

เข้าไปลาดตระเวนดีกว่า
ซ้ายบน – กำลังมีนักท่องเที่ยวถ่ายรูปคู่กับคุกขี้ไก่อยู่พอดี
ขวาบน – ด้านนอกของคุกขี้ไก่อีกมุมหนึ่ง
ซ้ายกลาง – เมื่อเดินลอดเข้ามาด้านในคุกขี้ไก่ แล้วหันหลังกลับไป จุดนี้ก็คือ ประตูที่ทีมงานเพิ่งมุดเข้ามานั่นเอง ส่วนด้านบนคือ ช่องหน้าต่าง(หรืออาจเป็นช่องสำหรับเล็งปืน)
ขวากลาง - ช่องหน้าต่างในระยะใกล้
ขวาล่าง – ผนังของคุกขี้ไก่มีหน้าตาแบบนี้ เราจะเห็นช่องหน้าต่างเป็นสองแถว ทั้งด้านบนและด้านล่าง
ซ้ายล่าง – และพื้นของคุกขี้ไก่